Biodegradacja
Rozkład związków organicznych przez działanie organizmów żywych (np. bakterie, grzyby, glony, robaki) na prostsze składniki chemiczne w procesie biochemicznym. Degradacja środowiska przez wpuszczanie ścieków do jezior i rzek, na skutek, czego eliminowane są wrażliwsze gatunki, a jednocześnie dynamicznie rozwijają się drobnoustroje niepożądane. Następuje wyczerpywanie tlenu rozpuszczonego w wodzie oraz mocno ogranicza się fotosynteza.
Biogaz
Produkt fermentacji związków pochodzenia organicznego (np. odpady komunalne, ścieki, odchody zwierzęce, odpady przemysłu rolno-spożywczego, biomasa), a częściowo także ich gnicia, powstający w biogazowi.
Biomasa
Masa materii zawarta w organizmach. Biomasa podawana jest w odniesieniu do powierzchni (w przeliczeniu na metr lub kilometr kwadratowy) lub objętości (np. w środowisku wodnym na metr sześcienny). Wyrażana jest w postaci świeżej masy (organizmów żywych) oraz suchej masy (po wysuszeniu lub odparowaniu wody). Poprzez fotosyntezę energia słoneczna jest akumulowana w biomasie, początkowo organizmów roślinnych, później w łańcuchu pokarmowym, także zwierzęcych. Energię tę wykorzystuje się poprzez spalanie biomasy lub spalanie produktów jej rozkładu. Uzyskana podczas spalania energia cieplna może być przetworzona na energię elektryczną.
Takie pozyskiwanie energii jest korzystniejsze dla środowiska niż spalanie paliw kopalnych ze względu na dużo niższą zawartość siarki w biomasie. Ponadto powstający przy spalaniu dwutlenek węgla jest zamieniany na biomasę przez kolejne pokolenia organizmów żywych wytwarzających biomasę, które następnie będą spalone itd. Dwutlenek powstały przy spalaniu paliw kopalnych pojawia się w środowisku nagle, po milionach lat gromadzenia i przekształcaniu się pokładów biomasy w paliwa kopalne, zwiększając efekt cieplarniany.
Dziura ozonowa
Zmniejszone stężenie ozonu w stratosferze atmosfery ziemskiej. Zjawisko to występuje głównie w obszarach podbiegunowych.
Ekosystem
System ekologiczny, w którym zachodzi wymiana materii między biocenozą i biotopem. Ekosystem to największa jednostka funkcjonalna biosfery.
Na ekosystem składa się: biocenoza – ogół organizmów występujących na danym obszarze, powiązanych w jedną całość różnymi zależnościami między sobą biotop – nieożywione elementy tego obszaru (środowisko zewnętrzne). Przykładowe ekosystemy: staw, las, dżungla, łąka, rafa koralowa, pole. Struktura pokarmowa ekosystemu: środowisko – materia nieożywiona w środowisku, abiotyczna producenci – organizmy samożywne (wykorzystują jedynie abiotyczną część ekosystemu) konsumenci – głównie zwierzęta reducenci – bakterie i grzyby powodujące rozkład.
Energia i jej rodzaje
Gospodarowanie odpadami
Działania polegające na zbieraniu, transporcie, odzysku i unieszkodliwianiu odpadów, ale również nadzór nad miejscami unieszkodliwiania tych odpadów.
KGO
Koszt gospodarowania odpadami albo inaczej opłata recyklingowa, czyli koszt zbierania, przetwarzania i recyklingu ZSEE, pokrywany w całości przez Wprowadzających (producentów bądź importerów).
Klimat
Klimat jest to ogół zjawisk pogodowych na danym obszarze w okresie wieloletnim. Ustalany jest na podstawie długotrwałych obserwacji różnorodnych składników. Są to najczęściej pomiarów temperatury, opadów atmosferycznych i wiatru. Standardowy okres obserwacji wynosi to około trzydzieści lat. Klimat na Ziemi kształtują trzy podstawowe procesy klimatotwórcze: obieg ciepła, obieg wody i krążenie powietrza oraz czynniki geograficzne: układ lądów i oceanów, wysokość n.p.m. Klimat jest jednym z czynników ekologicznych wpływających na występowanie i życie organizmów.
Kolektor słoneczny
Urządzenie do konwersji energii promieniowania słonecznego na ciepło. Energia słoneczna docierająca do kolektora zamieniana jest na energię cieplną nośnika ciepła, którym może być ciecz (glikol, woda) lub gaz (np. powietrze).
Kompost
Nawóz organiczny otrzymywany w wyniku częściowego rozkładu tlenowego odpadów roślinnych i zwierzęcych przemieszanych z ziemią, próchnicą lub torfem. Kompost wzbogaca glebę w próchnicę, zwiększa jej pojemność wodną i powietrzną, poprawia wzrost i rozwój roślin. Stosuje się go, jako składnik podłoża dla upraw roślinnych.
Kompostowanie
Użyźnianie gleby kompostem, produkowanie kompostu. Naturalna metoda unieszkodliwiania i zagospodarowania odpadów, w kontrolowanych warunkach z dostępem powietrza, w odpowiedniej temperaturze i wilgotności.
Komunalne osady ściekowe
Osady pochodzące z komór fermentacyjnych oraz innych urządzeń oczyszczalni ścieków komunalnych.
Odpady
Niepożądane substancje i przedmioty, powstałe w wyniku działalności lub bytowania człowieka.
Odpady komunalne
Odpady powstające w gospodarstwach domowych, w obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności, a także w pomieszczeniach używanych na cele biurowe lub socjalne przez wytwarzającego odpady np. odpady domowe, uliczne zbierane w koszach, zmiotki uliczne, zgarniany z ulicy śnieg, odpady służby zdrowia, nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, porzucone wraki pojazdów mechanicznych, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych.
Odpady niebezpieczne
Są to odpady, które wprowadzone do środowiska nawet w niewielkich ilościach, ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny i okoliczności, stanowią zagrożenie dla życia, lub zdrowia ludzi albo dla środowiska. Zawierają najczęściej składniki toksyczne, radioaktywne, palne, wybuchowe lub biologicznie czynne. Muszą posiadać odpowiedni skład i charakteryzować się przynajmniej jedną z poniższych właściwości: wybuchowe (pod wpływem płomienia, wstrząsu, tarcia); utleniające (połączone z innymi substancjami powodują silną reakcję egzotermiczną); wysoce łatwopalne, temperatura zapłonu poniżej 21° C (substancje i preparaty w stanie ciekłym); zapłon w temperaturze otoczenia (przy kontakcie z powietrzem; zapłon po krótkim kontakcie ze źródłem ognia (substancje i preparaty w stanie stałym).
Odzysk odpadów
Są to wszystkie działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, albo działania polegające odzyskaniu z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystanie, pod warunkiem, że nie będzie to zagrażać zdrowiu i życiu ludzi ani środowisku.
Ponowne użycie
Użycie zużytego sprzętu lub jego części składowych w tym samym celu, dla jakiego były zaprojektowanie i wykonane.
Przetwarzanie
Wszystkie czynności podejmowane po przekazaniu zużytego sprzętu do przedsiębiorcy prowadzącego zakład przetwarzania w celu demontażu obejmującego usunięcie z tego sprzętu określonych składników niebezpiecznych, materiałów i części składowych, pocięcie oraz przygotowanie do odzysku lub unieszkodliwiania.
Recykling
To taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.
Recykler
Firma lub organizacja bądź osoba zajmująca się recyklingiem. Aby zostać recyklerem, należy posiadać odpowiednią decyzję na odzysk określonej grupy odpadów, odpady te przetwarzać w procesie recyklingu (należy dysponować odpowiednią technologią oraz możliwościami technicznymi), a otrzymane produkty muszą spełniać odpowiednie wymagania jakościowe.
Rekultywacja
Przywracanie wartości użytkowych i przyrodniczych gruntom zdewastowanym i zdegradowanym (często po wysypiskach śmieci) przez działalność człowieka, przede wszystkim leśnym i rolniczym, poprzez zalesianie lub zalewanie albo zasypywanie terenów kopalnianych. Rekultywacja to także sposób polepszenia stanu zdegradowanych jezior, polegający na przywróceniu ich poprzednich funkcji, a także cech fizycznych, chemicznych i biologicznych jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. Dobór odpowiedniej metody, uwarunkowany jest odmiennością poszczególnych jezior, różnic w sposobach i zakresach zanieczyszczenia, a także ich położenia w zlewni.
Składowisko odpadów
Obiekt zorganizowanego deponowania odpadów komunalnych, wylewisko odpadów ciekłych, zwałowisko mas ziemnych i skalnych powstające w wyniku realizacji inwestycji albo prowadzenia eksploatacji kopalin – z zastrzeżeniami określonymi prawnie. Składowisko odpadów może być zorganizowane wyłącznie na terenie do tego przeznaczonym.
Spalarnia odpadów
Instalacja, w której zachodzi termiczne przekształcanie odpadów w celu ich unieszkodliwienia, z odzyskiem lub bez odzysku wytwarzanej energii cieplnej.
Turbina wiatrowa
Zwana także silnikiem wiatrowym, wieżą wiatrową, siłownią wiatrową lub generatorem wiatrowym to urządzenie zamieniające energię kinetyczną wiatru na pracę mechaniczną w postaci ruchu obrotowego wirnika. Zasada działania turbiny wodnej o poziomej osi obrotu ma wirnik składający się z łopat i piasty umieszczonej na przedniej części gondoli ustawionej na wiatr, wirnik przymocowany jest do głównego wału wspierającego się na łożyskach, wał przenosi energię obrotów przez przekładnię do generatora, który przekształca ją w energię elektryczną.
Turbina wodna
Jest to silnik wodny przetwarzający energię mechaniczną wody na ruch obrotowy za pomocą wirnika z łopatkami. Turbina wodna stosowana głównie w elektrowniach
wodnych do napędu prądnic. Zalicza się do silników hydrokinetycznych, silników przepływowych. Poprzednikiem i wzorem dla turbin wodnych było koło wodne.
Unieszkodliwianie odpadów
Poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do całkowitego lub częściowego stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. Unieszkodliwianie odpadów obejmuje: selektywną zbiórkę, składowanie na wysypiskach specjalnie zbudowanych i odpowiednio zlokalizowanych, kompostowanie, spalanie, zintegrowane systemy unieszkodliwiania odpadów.
Utylizacja
Wykorzystanie lub zniszczenie produktów odpadowych lub materiałów, które straciły wartość użytkową, np. makulatury w papiernictwie, złomu w hutnictwie, fekalii do nawożenia. Utylizacja to także proces przerobu np. padliny, odpadów przemysłu rybnego lub odpadów poubojowych na mączki paszowe czy kleje. Najczęstszym sposobem utylizacji jest spalanie. Czasem piece utylizacyjne są wykorzystywane do podgrzewania wody ogrzewającej okoliczne osiedla.
Zakład przetwarzania
To instalacja, obiekt budowlany lub jego część, w których jest prowadzone przetwarzanie zużytego sprzętu, w tym demontaż obejmujący usunięcie z tego sprzętu określonych składników niebezpiecznych, materiałów i części składowych.
Zasady postępowania z odpadami
Ogólne zasady postępowania, które nakazują zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczanie ich ilości, zapewnianie odzysku w sposób niezagrażający środowisku, – jeśli odpady powstały, unieszkodliwienie odpadów zgodnie z zasadami ochrony środowiska o ile nie udało się dokonać odzysku.
Zbieranie odpadów
Każde działanie mające na celu przygotowanie odpadów do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwienia, a w szczególności umieszczanie odpadów pojemnikach, segregowanie i magazynowanie.
Zbierający zużyty sprzęt
To prowadzący punkt zbierania zużytego sprzętu, w tym punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, punkt skupu złomu lub zakład przetwarzania; gminna jednostka organizacyjna prowadzącą działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych i przedsiębiorca posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych; prowadzący punkt serwisowy oraz sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy.
Tekst powstał na podstawie ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej – ZMIENIAJ NAWYKI – NIE KLIMAT
